Cẩm nang quy tắc ứng xử tại Jjimjilbang (Nhà tắm công cộng) Hàn Quốc là gì?
Quy tắc cơ bản nhất là “nhập gia tùy tục”: bạn bắt buộc phải khỏa thân 100% khi vào khu vực bể tắm ướt, tuyệt đối không được mặc đồ bơi hay quấn khăn xuống nước. Lần đầu tôi đến, tuy nhiên, khi sang khu xông hơi khô và sinh hoạt chung (Jjimjilbang) dành cho cả nam và nữ, bạn sẽ mặc bộ quần áo pyjama rộng rãi được phát ngay tại quầy lễ tân.
Cú sốc văn hóa đầu tiên: Khu vực bể tắm
Lần đầu tiên tôi bước vào phòng thay đồ ở một nhà tắm gần ga Seoul, thú thật là tôi đã đứng hình mất vài giây và mặt đỏ bừng, chỉ muốn quay đầu chạy thẳng ra ngoài. Mọi người đi lại thản nhiên như… ở nhà mình vậy! Nhưng tin tôi đi, chỉ mất khoảng 5-10 phút thôi là bạn sẽ quen ngay vì thực ra chẳng ai để ý hay đánh giá bạn đâu. Một điều tối quan trọng mà tôi phải nhấn mạnh: hãy tắm tráng thật sạch bằng xà phòng trước khi bước chân xuống bể ngâm chung. Tôi từng thấy một du khách nước ngoài bị các cô “ajumma” (phụ nữ lớn tuổi) nhắc nhở khá to tiếng, thậm chí là chỉ thẳng tay vào mặt chỉ vì cô ấy quên buộc tóc gọn gàng trước khi xuống nước, quê độ lắm luôn.
Thiên đường nghỉ dưỡng giá rẻ
Sau khi đã sạch sẽ và mặc bộ đồ đồng phục màu cam hoặc xám (tùy nơi), bạn sẽ bước vào thế giới thực sự của Jjimjilbang. Đây là nơi bắt nguồn từ văn hóa sưởi sàn (Ondol) truyền thống để chống lại cái lạnh cắt da cắt thịt của mùa đông Hàn Quốc xưa. Cá nhân tôi thấy đây là nơi tuyệt vời nhất để quan sát đời sống người bản địa chân thực nhất – từ các cặp đôi hẹn hò đến cả đại gia đình đi nghỉ ngơi cuối tuần. Mùi hương gỗ thông từ phòng xông hơi hòa quyện với mùi trứng nướng tạo nên một không khí rất dễ chịu. Đừng quên trải nghiệm “combo thần thánh” này nhé:
- Nước gạo ngọt (Sikhye): Giá khoảng 3,000 - 4,500 KRW, uống vào mát lạnh, ngọt thanh, tỉnh cả người sau khi toát mồ hôi trong lò xông 60 độ.
- Trứng nướng (Maekbanseok): Vỏ màu nâu sẫm, ăn bùi bùi và dai hơn trứng luộc thường, đập vỏ lên đầu bạn bè là một “nghi thức” vui vẻ khá phổ biến.
- Khăn đầu cừu (Yangmeori): Học cách gấp khăn làm mũ đội đầu, trông vừa ngố ngố lại vừa đáng yêu để chụp ảnh check-in.
Một vài lưu ý nhỏ xíu
Nếu bạn định ngủ lại qua đêm (một cách tiết kiệm tuyệt vời khi lỡ chuyến tàu cuối vì giá vé chỉ tầm 12,000 - 15,000 KRW), hãy nhanh chân chọn chỗ trong các “hang động” cá nhân hoặc góc khuất yên tĩnh nhé. Sàn nhà thì ấm áp dễ chịu cực kỳ, nhưng tiếng ngáy của các chú các bác xung quanh thì… ôi thôi rồi, cứ như bản giao hưởng vậy! Tốt nhất là mang theo nút bịt tai nếu bạn là người khó ngủ.
Lưu ý theo mùa về Cẩm nang quy tắc ứng xử tại Jjimjilbang (Nhà tắm công cộng) Hàn Quốc
Hầu hết mọi người đều nghĩ nhà tắm công cộng chỉ dành cho mùa đông lạnh giá, nhưng thực tế người Hàn đi Jjimjilbang quanh năm suốt tháng như một thói quen khó bỏ.
Mùa Đông Ấm Áp và “Cuộc Chiến” Giành Chỗ
Mùa đông ở Hàn Quốc khắc nghiệt vô cùng, gió thổi buốt tận xương tủy, nên Jjimjilbang trở thành thiên đường trú ẩn lý tưởng nhất. Tôi nhớ lần đầu tiên đến Seoul vào giữa tháng 1, hai hàm răng va vào nhau lập cập, nhưng vừa bước qua cửa là mùi trứng nướng thơm phức và hơi ấm từ sàn sưởi Ondol ập vào người, cảm giác như được hồi sinh vậy. Tuy nhiên, bạn cần lưu ý một “quy luật ngầm”: vào mùa này, sàn nhà chính là tài sản quý giá nhất. Ai cũng muốn nằm dài trên sàn ấm, nên nếu bạn đến muộn sau 9 giờ tối, khả năng cao là sẽ phải len lỏi tìm một chỗ trống bé xíu giữa rừng người đang nằm la liệt.
- Mùa hè thì sao? Người Hàn có câu “lấy nóng trị nóng”, nên giữa tháng 7 oi bức họ vẫn vào phòng xông hơi 70-80 độ C.
- Đừng quên ghé Phòng Băng (Ice Room) để se khít lỗ chân lông ngay sau khi xông nóng.
- Giá vé ban đêm thường đắt hơn ban ngày khoảng 2,000 - 4,000 won tùy cơ sở.
Lễ Tết và Những Ngày Mưa Dầm
Thú thật là, trừ khi bạn muốn trải nghiệm không khí gia đình náo nhiệt (và hơi ồn ào), tôi khuyên bạn nên cân nhắc kỹ trước khi đến đây vào dịp Seollal (Tết Nguyên Đán) hay Chuseok. Có lần tôi lỡ dại đi vào dịp nghỉ lễ vì lỡ chuyến tàu cuối, định bụng ngủ lại cho rẻ (chỉ tốn khoảng 15,000 won), nhưng ôi thôi… Tiếng ngáy vang rền từ hàng trăm con người trong sảnh lớn tạo thành một bản giao hưởng khiến tôi thức trắng đêm. Những ngày mưa dầm dề cũng vậy, người dân địa phương thường rủ nhau đi xông hơi để xả stress, nên không gian sẽ khá chật chội và ẩm ướt ở khu vực tủ giày.
Đồ Ăn Theo Mùa và Quy Tắc Ngầm
Bạn biết không, cảm giác cầm cốc Sikhye (nước gạo ngọt) lạnh buốt đầy đá dăm áp lên má sau khi vừa bước ra từ lò xông hơi nóng hầm hập… nó thực sự “đã” khủng khiếp. Mùa nào thức nấy, nhưng combo trứng nướng và Sikhye là bất diệt. Một điều nho nhỏ mà ít ai nói cho bạn biết: tuyệt đối đừng mang đồ ăn từ ngoài vào. Dù thỉnh thoảng tôi vẫn thấy vài “ajumma” (các bác gái) lén lút bóc quýt hay hạt dẻ mời nhau ăn ở góc phòng, nhưng nhân viên sẽ nhắc nhở rất gắt nếu bắt gặp khách du lịch làm thế. Hãy cứ thoải mái dùng chìa khóa điện tử (e-key) để mua đồ trong canteen, thanh toán sau lúc ra về cực tiện lợi.
- Patbingsu (Đá bào đậu đỏ): Món tráng miệng tuyệt vời nhất nếu bạn đi vào mùa hè, giá tầm 8,000 - 12,000 won cho một bát khổng lồ.
- Miyeokguk (Canh rong biển): Món này ăn ấm bụng cực kỳ, thường có trong thực đơn nhà hàng bên trong khu xông hơi.
- Hãy nhớ trả lại khay ăn đúng nơi quy định, đừng để bừa bãi trên sàn nhà chung nhé.
Những địa điểm tốt nhất cho Cẩm nang quy tắc ứng xử tại Jjimjilbang (Nhà tắm công cộng) Hàn Quốc
Để chọn nơi thực hành văn hóa tắm hơi chuẩn nhất, nếu bạn là “lính mới”, hãy bắt đầu từ những khu tổ hợp lớn như Spa Land (Busan) hoặc Cimer (Incheon) vì họ rất quen với khách nước ngoài và có hướng dẫn tiếng Anh/Việt. Trong chuyến thăm, tuy nhiên, muốn trải nghiệm không khí phim Hàn đích thực với tiếng cười nói rôm rả và mùi trứng nướng thơm lừng, đừng ngại ghé các Jjimjilbang bình dân ở khu Dongdaemun hoặc Hongdae.
Thiên đường nghỉ dưỡng sang chảnh
Thú thật là lần đầu bước chân vào Spa Land ở Centum City, mình đã bị choáng ngợp hoàn toàn. Nó không giống nhà tắm công cộng chút nào, mà giống một resort 5 sao hơn. Sàn nhà sạch bong kin kít, ánh sáng dịu nhẹ và quan trọng nhất là không gian cực kỳ rộng rãi, giúp bạn đỡ ngại ngùng khi lần đầu phải “trút bỏ xiêm y”. Ở đây, mọi quy tắc đều được dán biển hướng dẫn rõ ràng, nên bạn sẽ khó mà phạm lỗi ngớ ngẩn được.
- Giá vé: Khoảng 20.000 - 25.000 won (cao hơn mặt bằng chung nhưng đáng đồng tiền bát gạo).
- Lưu ý: Họ thường giới hạn thời gian khoảng 4 tiếng, lố giờ là bị tính thêm tiền đấy nhé.
- Trải nghiệm: Phải thử khu ngâm chân ngoài trời, cảm giác gió lạnh lùa vào mặt mà chân thì ấm sực rất đã.
Nhà tắm “bụi” kiểu địa phương
Ngược lại hoàn toàn với sự sang trọng kia là những Jjimjilbang kiểu cũ như Sparex (Dongdaemun). Hồi mình ghé đây lúc 2 giờ sáng sau khi đi mua sắm mệt nhoài, cảm giác như lạc vào một thế giới khác vậy: tiếng ngáy ngủ vang rền khắp nơi, mùi gỗ thông từ phòng xông hơi hòa lẫn với mùi sikhye (nước gạo ngọt). Cơ bản là nơi tốt nhất để bạn quan sát văn hóa cộng đồng của người Hàn. Có lần mình lóng ngóng không biết quấn khăn đầu cừu (Yangmeori), một bác gái bên cạnh đã cười lớn rồi giật lấy cái khăn làm giúp mình luôn. Đó là những khoảnh khắc bạn không thể mua được bằng tiền vé đâu. Bạn sẽ thấy các “ajumma” (cô/bác trung niên) ngồi túm tụm kỳ lưng cho nhau cực kỳ mạnh bạo nhưng đầy tình cảm.
- Chi phí: Siêu rẻ, chỉ tầm 10.000 - 15.000 won ngủ qua đêm thoải mái.
- Vị trí: Thường nằm dưới tầng hầm các tòa nhà cũ, hãy tìm biển hiệu có chữ “24시” (24 giờ).
- Mẹo nhỏ: Sàn ngủ chung khá cứng, hãy nhanh chân xí một chỗ trong “hang động” cá nhân nếu muốn ngủ ngon nhé.
Tại sao người Hàn yêu thích Cẩm nang quy tắc ứng xử tại Jjimjilbang (Nhà tắm công cộng) Hàn Quốc?
Jjimjilbang không đơn thuần là nhà tắm công cộng, mà nó giống như một “trung tâm giải độc cộng đồng” ăn sâu vào máu thịt người Hàn. Lần đầu tôi đến, Đối với họ, đây là nơi rẻ nhất và hiệu quả nhất để xả stress, hâm nóng tình cảm gia đình và trải nghiệm văn hóa “Ondol” (sưởi sàn) truyền thống giữa lòng thành phố hiện đại. Không khí buổi sáng mát lạnh rất dễ chịu.
Hơn Cả Một Nơi Để Tắm
Thực lòng mà nói, lần đầu tiên bước vào một Jjimjilbang cũ kỹ nằm trong con ngõ nhỏ ở khu Hongdae lúc 10 giờ đêm, tôi đã bị sốc nhẹ khi thấy cảnh tượng hàng chục người nằm la liệt trên sàn nhà chung. Cảm giác lúc đó? Giống như lạc vào một bữa tiệc ngủ khổng lồ của cả khu phố vậy! Nhưng rồi tôi nhận ra, đây chính là Jeong (Tình cảm) - khái niệm gắn kết đặc trưng của người Hàn. Họ đến đây không chỉ để kỳ cọ cho sạch đất cát, mà để cùng nhau đổ mồ hôi, cùng nhau đập trứng luộc lên đầu và trò chuyện rôm rả. Bạn biết đấy, cuộc sống ở Seoul áp lực kinh khủng, nên với chi phí chỉ khoảng 12.000 - 15.000 KRW (khoảng 220.000 - 270.000 VNĐ) cho cả ngày lẫn đêm, chẳng có nơi nào mang lại sự thư giãn “ngon, bổ, rẻ” như thế này.
Di Sản Của Văn Hóa Sưởi Sàn (Ondol)
Lý do sâu xa khiến người Hàn “nghiện” Jjimjilbang nằm ở lịch sử. Từ xa xưa, người Hàn đã quen sinh hoạt, ăn ngủ trên sàn nhà ấm áp nhờ hệ thống sưởi Ondol. Jjimjilbang chính là phiên bản nâng cấp hiện đại và quy mô hơn của thói quen đó. Cá nhân tôi cực kỳ thích cảm giác nằm dài trên sàn đá muối nóng rực sau khi ngâm bồn nước lạnh. Cái nóng không gắt mà thấm từ từ vào lưng, mùi thảo dược thoang thoảng dễ chịu đến mức tôi đã ngủ quên mất gần 2 tiếng đồng hồ (và thú thật là lúc dậy người tôi ướt sũng như vừa tắm mưa!). Đó là một trải nghiệm chữa lành kỳ diệu mà giường nệm êm ái ở khách sạn 5 sao cũng không mang lại được.
- Không gian bình đẳng: Khi trút bỏ quần áo (ở khu tắm) hoặc mặc bộ đồ thun màu cam/xám giống hệt nhau (ở khu chung), mọi rào cản về địa vị xã hội dường như biến mất hoàn toàn.
- Tiện nghi 24/7: Đây là “cứu cánh” tuyệt vời nếu bạn lỡ chuyến tàu điện cuối cùng, vừa an toàn lại tiết kiệm hơn nhiều so với khách sạn.
- Sức khỏe: Các bà, các mẹ (ajumma) tin rằng tia hồng ngoại và nhiệt độ cao từ các phòng xông đất sét giúp trị đau lưng, nhức mỏi cực tốt.
Hướng dẫn về Cẩm nang quy tắc ứng xử tại Jjimjilbang (Nhà tắm công cộng) Hàn Quốc
Quy tắc bất di bất dịch là bạn phải tắm tráng thật sạch trước khi bước xuống bể ngâm và tuyệt đối không mặc đồ bơi hay quấn khăn tắm xuống nước. Chỉ cần nhớ đeo khóa tủ vào cổ chân hoặc cổ tay để không làm mất là được.] [Câu trả lời nhanh: Đừng quá hoảng khi thấy mọi người “trần như nhộng”, đây là chuyện bình thường như cân đường hộp sữa ở Hàn rồi! Thực ra tốt hơn tôi mong đợi. Ngay cạnh cửa ra số 3.
Cú sốc văn hóa đầu tiên: Khu vực tắm ướt
Thú thật nhé, lần đầu tiên mình bước vào phòng tắm chung ở Busan, mình đã khựng lại mất vài giây và mặt đỏ bừng vì thấy… ai cũng không mặc gì cả. Cảm giác lúc đó ngại kinh khủng, nhưng rồi mình nhận ra chẳng ai thèm nhìn hay đánh giá cơ thể mình đâu. Mọi người, từ già đến trẻ, đều bận rộn kỳ cọ hoặc thư giãn trong làn hơi nước mờ ảo và mùi xà phòng thơm nhẹ. Một lưu ý nhỏ nhưng quan trọng: nếu bạn có hình xăm lớn, một số nơi truyền thống có thể sẽ từ chối hoặc yêu cầu bạn che lại, dù bây giờ họ cũng thoáng hơn nhiều rồi.
- Khăn tắm nhỏ: Bạn sẽ được phát 2 cái, nhưng tuyệt đối không nhúng khăn vào bể nước. Người Hàn thường gấp gọn rồi đội lên đầu cho… đỡ ướt tóc hoặc để lau mồ hôi.
- Kỳ lưng (Sesin): Dịch vụ này cực “phê” nhưng cũng khá đau, các cô ajumma (cô/bác) sẽ chà da bạn đỏ ửng lên mới thôi. Giá khoảng 20.000 - 30.000 KRW.
- Tắm tráng: Đừng chỉ dội nước qua loa, hãy kỳ cọ kỹ càng. Mình từng thấy một bác lớn tuổi nhắc nhở gay gắt một du khách vì chưa tắm kỹ đã nhảy tót xuống hồ rồi.
Khu vực chung và “Combo thần thánh”
Sau khi đã sạch sẽ và mặc bộ quần áo pijama rộng thùng thình (màu cam hoặc hồng chói lọi), bạn sẽ ra sảnh chung (Jjimjil). Đây mới là phần mình thích nhất! Cá nhân mình thấy không gì sảng khoái bằng cảm giác vừa bước ra khỏi phòng xông hơi nóng hừng hực 70-80 độ C, mồ hôi nhễ nhại, mà được hút ngay một ngụm Sikhye (nước gạo ngọt) lạnh buốt óc. Vị ngọt thanh của nó thấm vào từng tế bào luôn ấy. À, nhớ thử làm mũ Yangmeori (đầu cừu) từ khăn tắm nhé, trông hơi ngố tàu tí nhưng chụp ảnh check-in thì đúng chuẩn phim Hàn. khô khốc, ăn dễ bị nghẹn nếu không uống nước kèm theo. Theo người dân địa phương, nhưng mà thôi, nhập gia tùy tục, cứ mua 3 quả với giá khoảng 2.000 - 3.000 KRW để nhâm nhi cho vui miệng. Thế nhưng, nói đi cũng phải nói lại, món trứng nướng (Maekbanseok) nổi tiếng thì mình thấy hơi… Ngay cạnh cửa ra số 3.
Chuyện ngủ nghỉ: Kỳ vọng và Thực tế
Nếu bạn tính ngủ lại qua đêm để tiết kiệm tiền khách sạn (vé vào cửa chỉ tầm 10.000 - 15.000 KRW cho 12 tiếng), hãy chuẩn bị tâm lý vững vàng. Sàn nhà được sưởi ấm (ondol) nên lưng rất ấm, dễ chịu lắm, nhưng nó cứng như đá vậy. Hồi mình ngủ ở một Jjimjilbang gần ga Seoul, xung quanh là bản hợp xướng tiếng ngáy của các chú bác vang dội như tiếng sấm rền, làm mình trằn trọc mãi mới chợp mắt được lúc 3 giờ sáng.
- Chiếm chỗ: Cuối tuần đông nghịt, bạn nên “xí” chỗ sớm bằng cách trải chiếu và đặt gối gạch (cái gối hình chữ nhật cứng ngắc ấy) trong các “hang động” (sleeping cave) nếu muốn riêng tư.
- Tiếng ồn: Mang theo nút bịt tai là cứu cánh cuộc đời đấy.
- Mất cắp: Dù an ninh tốt, nhưng điện thoại thì mình toàn ôm trong người hoặc nhét sâu dưới gối cho chắc ăn, cẩn tắc vô áy náy mà.
Gợi ý từ chuyên gia
Nếu bạn đang băn khoăn không biết nên cư xử thế nào cho phải phép trong lần đầu đi tắm hơi, thì câu trả lời nhanh gọn là: Cứ làm theo người bản địa, đừng ngại ngùng và nhớ giữ trật tự. Đơn giản vậy thôi, nhưng đi vào chi tiết thì cũng lắm chuyện bi hài đấy.
Chuẩn bị tâm lý: “Trần như nhộng”
Thú thật nhé, lần đầu tiên bước chân vào khu vực bể tắm (thang), mình đã sốc toàn tập. Kiểu như, mọi người đi lại thản nhiên, không mảnh vải che thân, còn mình thì cứ lúng túng dùng cái khăn “nhỏ hơn bàn tay” để cố che chắn trong vô vọng. Đừng mang đồ bơi hay quần áo lót vào bể ngâm nhé, đây là quy tắc bất di bất dịch rồi, nếu không muốn bị các cô (ajumma) nhìn như người ngoài hành tinh. Bạn phải để hết đồ đạc, kể cả điện thoại, trong tủ khóa ở phòng thay đồ.
- Khăn tắm nhỏ: Chỉ dùng để lau mồ hôi hoặc che khi đi lại trên bờ, tuyệt đối không nhúng xuống nước làm bẩn bể.
- Kỳ cọ: Phải tắm tráng thật sạch bằng xà phòng trước khi xuống bể ngâm chung, người Hàn cực kỳ kỹ tính chuyện này.
- Tóc tai: Nhớ buộc gọn lên, đừng để tóc chạm nước, nhìn mất vệ sinh lắm.
Ứng xử và Văn hóa “Mời khách”
Không gian ở Jjimjilbang vừa riêng tư lại vừa cộng đồng, một sự kết hợp khá kỳ lạ. Có lần mình đang thiu thiu ngủ ngon lành trong cái hang đất sét ấm áp, mùi thảo dược thơm phức bay thoang thoảng, thì giật mình thon thót vì tiếng cười nói ang ảng của một nhóm khách du lịch mới vào. Mất hứng kinh khủng. Giữ trật tự là điều cực kỳ quan trọng, nhất là trong các phòng xông và khu vực ngủ (sleeping caves). Về chuyện quà cáp hay giao tiếp, ở đây không ai tặng quà gói bọc gì đâu, nhưng có một “luật ngầm” rất hay ho về sự chia sẻ: văn hóa mời trứng nướng và sikhye (nước gạo ngọt).
- Nếu bạn đi cùng người Hàn hoặc bạn bè mới quen, việc chủ động mua một khay trứng nướng mời mọi người là cách “ghi điểm” cực nhanh và thân thiện.
- Đừng ngạc nhiên nếu ai đó đập quả trứng… vào đầu bạn - đấy là cách bóc vỏ trứng kiểu phim Hàn, dù lần đầu mình bị đập cũng hơi choáng váng tí nhưng vui phết.
- Chi phí cho combo huyền thoại này chỉ khoảng 7.000 - 10.000 won, khá rẻ cho một trải nghiệm gắn kết.
Chiếc vòng tay “quyền lực”
Cái này phải nhắc kỹ này, vì mình từng là nạn nhân “đau thương” rồi. Cái vòng khóa tủ (locker key) đeo ở tay bạn chính là cái ví điện tử đấy. Hồi đó, mình cứ thấy quẹt quẹt tiện quá, khát nước cũng quẹt, đói bụng cũng quẹt, rồi mát-xa ghế điện… sướng tê người. Đến lúc ra quầy thanh toán trả vòng, cô nhân viên đưa cái hóa đơn dài dằng dặc mà mình muốn xỉu ngang tại chỗ. Hãy nhớ kiểm soát chi tiêu nhé. Dù không phải móc ví tiền mặt ngay lúc đó, nhưng cảm giác “tiêu tiền ảo” rất dễ khiến chuyến đi tiết kiệm của bạn thành “sang chảnh” bất đắc dĩ.